Na luzie - Mazurskie jeziora

Mazurskie jeziora

Wiedza przeciętnego Polaka na temat mazurskich jezior kończy się na wskazaniu Pojezierza Mazurskiego na mapie. Niewielu z nas potrafi powiedzieć o nich coś więcej, choć co roku chętnie spędzamy tam wakacje. To minikompendium sprawi, że przynajmniej niektóre z około 2700 mazurskich zbiorników wodnych przestaną być anonimowe i kto wie, może zaciekawią Państwa na tyle, by nawiązać z nimi bliższą znajomość?


Mazurscy rekordziści
Wielkość jeziora określa się, mierząc powierzchnię, jaką zajmuje. W tej konkurencji wygrywa jezioro Śniardwy mierzące 106,6 km². Na drugim miejscu znajduje się sąsiadujące z nim jezioro Mamry, a tuż za nimi plasują się jeziora Nidzkie, Niegocin i Tałty. Śniardwy to również zbiornik najszerszy, wyprzedzający o dobrych kilka metrów jeziora Dargin i Mamry.


Najdłuższą linią brzegową na Mazurach szczyci się Jeziorak, będący jednocześnie najdłuższym mazurskim akwenem. W jego krętych, gęsto zarośniętych granicach schronienie znajdują liczne gatunki płazów i ptaków. Na drugim biegunie znajduje się maleńkie jezioro Mutek, położone w okolicy wsi Łężany – jego linia brzegowa jest najkrótsza ze wszystkich nazwanych i zbadanych zbiorników na Mazurach. W kategorii „najgłębsze jezioro” palmę pierwszeństwa dzierży Hańcza – sięga aż 108,5 m w głąb ziemi.


Co się kryje w nazwach jezior?
Niezwykle interesujące wydaje się pochodzenie nazw mazurskich jezior. Region przez wieki położony na granicy wpływów różnych grup etnicznych obfituje w nazwy nierozpoznawalne i niezrozumiałe dla użytkowników języka polskiego. Wspomniana Hańcza wywodzi się z wymarłego już języka jaćwińskiego, a jej rdzeń oznaczał kaczkę – można więc wnioskować, że Hańcza to jezioro, które upodobały sobie te ptaki. Mniej popularne jezioro Bełdany ma etymologię bałtycką, a znaczy tyle co błotne miejsce.

Większość nazw pochodzi jednak z języka pruskiego i zazwyczaj odnosi się do cech charakterystycznych danych zbiorników. I tak na przykład rdzeń nazwy jeziora Mamry oznaczał „szlam, muł”; Kisajno to jezioro pełne ryb – od staropruskiego słowa „kis”, czyli ryba; nazwa jeziora Dargin określa miejsce „wilgotne, mokre” itd. Wielbiciele lingwistycznych zagadek będą mieli na Mazurach nieustanną radość z odkrywania niezliczonych ciekawostek tego typu.